Δίνω, δίνω, δίνω… αλλά κουράστηκα!

Ο Σταν δεν μπορούσε να καταλάβει. Είχε διδαχθεί ότι στο να δίνεις υπάρχει περισσότερη ευλογία απ’ ότι στο να παίρνεις, αλλά στην περίπτωσή του αποδεικνυόταν ότι δε συνέβαινε αυτό. Ένιωθε ότι κανείς δεν υπολόγιζε πόσο κόπο και χρόνο του στοίχιζε η συνεχής προσφορά στους άλλους, αντίθετα όλοι απαιτούσαν όλο και πιο πολλά απ’ αυτόν. Κι αυτός ήταν πρόθυμος να προσφέρει σε ό,τι τον καλούσαν. Ενεργούσε με αγάπη, γιατί ήθελε να είναι ένας άνθρωπος της αγάπης. Όταν πια είχε αποκάμει απ’ όλη αυτή την κατάσταση και άρχισε να βασανίζεται από κατάθλιψη, ήρθε σ’ εμένα. Όταν τον ρώτησα ποιο ήταν το πρόβλημά του, μου είπε ότι “αγαπούσε πάρα πολύ”.

– “Πώς μπορείτε ν’ αγαπάτε τόσο πολύ;” τον ξαναρώτησα. “Ποτέ δεν έχω ακούσει κάτι τέτοιο”.
– “Αχ, είναι πολύ απλό,” μου απάντησε, ”κάνω για τους άλλους πολλά περισσότερα απ’ όσα θα ‘πρεπε, κι αυτό μου έχει φέρει κατάθλιψη”.
– “Δεν ξέρω τι ακριβώς κάνετε”, του είπα, “αλλά σίγουρα αυτό δεν είναι αγάπη”. Η πραγματική αγάπη φέρνει ευλογία και χαρά, και όχι κατάθλιψη. Αν η δική σας αγάπη σας φέρνει κατάθλιψη, σίγουρα δεν είναι πραγματική αγάπη”.
– “Πώς μπορείτε να μιλάτε έτσι;”, διαμαρτυρήθηκε. ”Κάνω τόσα πολλά για τους άλλους! Δίνω. Δίνω. Δίνω! Πώς μπορείτε να λέτε ότι δεν αγαπώ;”
– “Το λέω επειδή βλέπω τον καρπό της συμπεριφοράς σας. Θα έπρεπε να είχατε χαρά κι όχι κατάθλιψη. Θα ήθελα ν’ ακούσω μερικά απ’ αυτά που κάνετε για τους άλλους.”

Στο διάστημα που χρειάστηκε να έρχεται σ’ εμάς, ο Σταν κατάλαβε πως πολλές απ’ τις ενέργειές του και τις προσφορές του δεν γίνονταν από αγάπη, αλλά από φόβο. Από τα πρώτα χρόνια της ζωής του, είχε μάθει πως αν δεν έκανε αυτό που ήθελε η μητέρα του, εκείνη πια δεν θα τον αγαπούσε. Σαν αποτέλεσμα έμαθε να δίνει. Το κίνητρό του όμως δε ήταν η αγάπη, αλλά ο φόβος μήπως χάσει την αγάπη! Φοβόταν, επίσης, το θυμό των άλλων. Σαν παιδί είχε φοβηθεί τόσο πολύ τα οργισμένα ξεσπάσματα του πατέρα του, που έκανε ότι μπορούσε για να αποφύγει τέτοιου είδους συγκρούσεις. Ο φόβος αυτός επίσης ήταν ένας λόγος που τον εμπόδιζε να λέει “όχι”. Ήξερε πώς οργίζονται οι εγωκεντρικοί άνθρωποι μπροστά σε μια άρνηση. Έλεγε “ναι” από φόβο μήπως χάσει τη συμπάθεια των άλλων και για να μη θυμώσουν.

Θα παραθέσουμε εδώ μερικά από τα λανθασμένα κίνητρα που μας εμποδίζουν να οριοθετήσουμε τη ζωή μας:

1) Φόβος μπροστά στο ενδεχόμενο της απώλειας της αγάπης των άλλων ή της εγκατάλειψής τους. Εκείνοι που λένε ”ναι” και στη συνέχεια μέσα τους θυμώνουν γι’ αυτό που είπαν, συνήθως φοβούνται μήπως χάσουν τη συμπάθεια και την καλή γνώμη του άλλου. Αυτό είναι το κυριότερο κίνητρο όσων παίζουν το ρόλο του μάρτυρα. Δίνουν για να εξασφαλίσουν αγάπη, κι αν αυτό δεν συμβεί νιώθουν προδομένοι.

2) Φόβος μήπως θυμώσουν οι άλλοι. Εξαιτίας συναισθηματικών τραυματισμών και αδύνατων ορίων, πολλοί άνθρωποι δεν το αντέχουν να θυμώσει κάποιος μαζί τους.

3) Φόβος μοναξιάς. Πολλοί ενδίδουν στις απαιτήσεις των άλλων, πιστεύοντας πως έτσι θα κερδίσουν την αγάπη τους και θα τερματιστεί η μοναξιά τους.

4) Φόβος μήπως χάσουμε τον “καλό μας εαυτό”. Έχουμε πλαστεί ν’ αγαπάμε και το να μην αγαπάμε προκαλεί πόνο κι ένα αίσθημα αποτυχίας και ανεπάρκειας. Πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να πουν “σ’ αγαπώ, όμως αυτό δεν θα το κάνω”. Νομίζουν ότι αγάπη σημαίνει να λες πάντα “ναι”.

5) Αισθήματα ενοχής. Πολλοί άνθρωποι κάνουν πράξεις αγάπης για να καταπνίξουν κάποια αισθήματα ενοχής που έχουν για να νιώσουν πως είναι καλοί. Λένε “ναι” για να διατηρήσουν μέσα τους αυτή την εικόνα της καλοσύνης που θέλουν να έχουν για τον εαυτό τους.

6) Ανταπόδοση. Πολλοί έχουν δεχτεί διάφορα καλά από τους άλλους μαζί μ’ ένα λογαριασμό ανταπόδοσης. Για παράδειγμα, υπάρχουν γονείς που λένε στο παιδί τους: “Θα ‘πρεπε να ντρέπεσαι για τόσα πράγματα που έχεις! Εγώ στην ηλικία σου περνούσα πολύ δύσκολα!” Με τον τρόπο αυτό το κάνουν να νιώθει σαν να επιβαρύνεται μ’ ένα χρέος που πρέπει να ξεπληρώσει για ό,τι έλαβε στη ζωή του.

7) Επιδοκιμασία. Υπάρχουν άνθρωποι που αισθάνονται πάντα σαν παιδιά που χρειάζονται την επιδοκιμασία των γονιών τους. Νιώθουν συμβολικά ότι ευχαριστούν τους γονείς τους, όταν κάνουν αυτό που τους ζητούν οι άλλοι.

8) Υπερβολική ταύτιση με την “απώλεια” που υφίσταται ο άλλος. Άνθρωποι που δεν έχουν ξεπεράσει τις προσωπικές πληγές και απογοητεύσεις τους, αισθάνονται μ’ έναν ιδιαίτερο τρόπο τον πόνο που θα μπορούσε να προκληθεί στον άλλο, αν του αρνηθούν κάτι…

Ο νόμος των κινήτρων
Από το βιβλίο: ΟΡΙΑ ΖΩΗΣ, Εκδόσεις «Η ΕΛΑΦΟΣ»